Empowerment. Je vindt er de meest uiteenlopende definities voor. Sommigen verbinden het met zelfvertrouwen of autonomie, anderen met participatie of mobilisatie, nog anderen met bevrijding. Maar weet je wat het meest verbaast? Slechts zelden vind je in die definities een verwijzing naar ‘power’ of macht. Voldoende stof voor analyse.
Het intrigeerde Viva Salud die enkele jaren geleden net de essentie van haar werk beschreven had als ‘empowerment voor het recht op gezondheid’. En dan blijkt dat die terminologie op zijn zachtst gezegd voor interpretatie vatbaar is.
Het begrip ‘empowerment’ duikt op in verschillende historische voorbeelden van collectieve, sociale strijd tegen onrechtvaardigheid. Vandaag wordt de term steeds meer gebruikt in een context van individuele verandering, ontdaan van politieke verandering die zo centraal stond in de oorsprong van het begrip.
Sommigen twijfelen of het wel zin heeft om de term weer op te eisen in zijn oorspronkelijke betekenis. Wij denken van wel. Ten eerste hebben we een woord nodig dat ‘macht’ in zich draagt. Ten tweede is het ook een manier om het debat over hoe verandering echt gebeurt levendig en scherp te houden.
De jarenlange ervaring van Viva Salud met organisaties in haar partnerlanden die empowerment als strategie gebruiken in hun strijd voor het recht op gezondheid was en is nog altijd een zeer rijke bron van inspiratie in de ontwikkeling van haar visie op empowerment en sociale verandering. Het is op basis van die ervaring dat Viva Salud haar visie op empowerment beschrijft in de brochure ‘Empowerment’.
In de brochure vind je een synthese van die inzichten, geïllustreerd met voorbeelden uit de praktijk van partners van Viva Salud in Congo, de Filipijnen, Palestina, Latijns-Amerika, Cuba, maar ook boeiende voorbeelden van sociale strijd elders in de wereld.
Empowerment gaat in essentie over machtsverhoudingen en het ontwikkelen van strategieën om die te veranderen en alternatieven te formuleren voor een meer sociaal rechtvaardige maatschappij. De brochure bevat concrete ervaringen van hoe de partners van Viva Salud het aanpakken, maar de context waarin de strijd voor sociale rechtvaardigheid plaatsvindt is belangrijk en kan sterk verschillen. Er bestaat dus geen receptenboek voor empowerment. We geven enkele basisingrediënten aan maar iedereen zal de saus op smaak moeten brengen naargelang de lokale omstandigheden.