De eigen landbouwzaden van boeren, nochtans rijk qua diversiteit en gemakkelijk beschikbaar, worden erg op de proef gesteld door de aanwezigheid van conventionele zaden die in Senegal door de staat worden gepromoot. Solidagro en haar partners werpen een licht op de wetgeving betreffende zaden, om het pleidooi voor de promotie van boerenzaden te ondersteunen.
Ondersteund door de staat, gaat het systeem van conventionele zaden, dat minder dan 25 % uitmaakt van de totaliteit van de zaden die worden gebruikt door de landbouwers, alle soorten samengeteld, ervan uit dat alle zaaigoed dat wordt geproduceerd teneinde te worden verdeeld en te worden gecommercialiseerd, moet worden gecertifieerd en moet voldoen aan normen en regels die worden gedicteerd door technische reglementen.
Als gevolg hiervan moet een plant voldoen aan bepaalde OHS (Onderscheidbaarheid – Homogeniteit – Stabiliteit) criteria om gecertifieerd te kunnen worden. Een plant moet voldoende verschillend zijn van de variëteiten die reeds werden gecertifieerd, voldoende homogeen zijn en haar kenmerken op een stabiele wijze behouden in de volgende generaties.
Anderzijds promoot het systeem van boerenzaden de soevereiniteit op het vlak van zaaigoed als één van haar basisprincipes. Want inderdaad, de familiale boerderijen bekomen hun zaaigoed grotendeels door te putten uit hun eigen voorraden en door uitwisseling (ruilen, verkopen, schenken) vinden zij de nodige aanvullingen hierop.
Agrodiversiteit is één van de doelstellingen van het systeem. Bovenop het behoud en de bewaring op de eigen boerderij, die de kans vergroot om nieuwe lokale variëteiten te bekomen, verrijken de landbouwers deze diversiteit door het uitwisselen van zaden, het integreren van variëteiten die ontwikkeld zijn door het landbouwonderzoek en die beantwoorden aan hun behoeftes, enz.
Het systeem van boerenzaden kent echter haar limieten door de erosie van variëteiten, het progressief verdwijnen van verscheidene variëteiten als gevolg van klimaatschokken en de lange cyclus van verschillende traditionele variëteiten die daardoor niet aangepast zijn aan de verkorting van de duur van het regenseizoen.
Daarbij komen de instroom en de promotie van zaden uit alle delen van de wereld, het verloren gaan van kennis en van goede boerenpraktijken om kwaliteitszaad te produceren, het verlies na de oogst dat aanzienlijk is door een gebrek aan magazijnen, die bovendien vaak ongeschikt zijn, en de toevlucht tot chemische middelen om zaden te bewaren.
Het is belangrijk om de zekerheid van zaaigoed bij boeren te analyseren, om voldoende diversiteit aan variëteiten te behouden in de productiesystemen van landbouwers.
Verschillende manieren van aanpak hebben reeds hun nut bewezen, zoals:
- De analyse van de agrodiversiteit van een gemeenschap,
- De identificatie van variëteiten die bedreigd worden met verdwijnen, en de oorzaken van hiervan,
- De analyse van de graad van autonomie op het vlak van zaaigoed, en dat over de jaren,
- De analyse van de zekerheid van zaaigoed.
Maar het is ook en vooral belangrijk om goed de teksten en wetten te begrijpen die op het vlak van zaden van kracht zijn in Senegal en in de internationale omgeving, om zo een beter pleidooi te kunnen houden ten gunste van een politiek die de voedselsoevereiniteit en de rechten van de landbouwers respecteert.
Het is om deze reden dat de actoren van de civiele maatschappij in Senegal zich hebben gemobiliseerd om zich te richten op de wettelijke dimensie van de strijd die ze moeten aangaan, met als voornaamste doelstelling de erkenning van de boerenzaden door de Senegalese staat.