Geëmancipeerde vrouwen in Vila Vila

Aynisuyu is een partnerorganisatie van Solidagro in Bolivia die werkt aan de lokale ontwikkeling en verspreiding van agro-ecologische modellen in het kader van het recht op gezonde voeding en water. Ze werken met publieke en private actoren, met aandacht voor arme boeren en kwetsbare groepen zoals vrouwen, kinderen en jongeren.

Aynisuyu heeft in Vila Vila, een rurale gemeente in de Cono Sur regio, departement Cochabamba,  vanaf 2017 een proces op gang gezet  van sensibilisering en capaciteitsversterking van de overheid en basisorganisaties van Vila Vila rond de toepassing van de Wet voor Aanvullende Voeding op Scholen, een reglement dat in 2018 in werking is getreden.  De boerinnenorganisatie Bartolina Sisa van Vila Vila is de grote leverancier van lokale voedzame producten voor het Schoolontbijt.  Santusa Romero Crespo is de secretaris van deze organisatie op subcentraal niveau:

 

 “De vrouwenorganisatie was erg zwak omdat er geen middelen waren voor deelname aan bijeenkomsten van Bartolina Sisa op hogere niveaus. We hebben veel nagedacht over hoe we eigen inkomsten kunnen genereren. Met steun van Aynisuyu verwerken we sinds drie jaar granen en peulvruchten die lokaal worden geproduceerd en verwerkt in voedzame drankjes voor de kinderen op school. Na drie jaar zijn we als vrouwenorganisatie meer een eenheid geworden en is een aparte directie opgericht speciaal voor het functioneren van deze producentenorganisatie. Dankzij de inkomsten kan de directie van de overkoepelende vrouwenorganisatie zich nu beter mobiliseren. Het initiatief heeft de aandacht getrokken van meer boerinnen om producten te leveren aan deze producentenorganisatie of om te werken voor een dagloon. Het aantal leden is het afgelopen jaar toegenomen van 71 tot 99 vrouwen uit zes dorpen”. De vrouwenorganisatie en de producentenorganisatie versterken elkaar dus wederzijds. De economische ontwikkeling van de vrouwen is een belangrijke stap in hun emancipatieproces. De boerinnen kopen de producten lokaal op zodat ze ook een nieuwe afzetmarkt verschaffen aan boerengezinnen. En tegelijkertijd verbetert het initiatief, dus de voeding van de kinderen.

Colette, boerin in Burkina Faso en fier het te zijn

Colette is lid van een basisorganisatie in Burkina Faso gesteund door Solidagro. Ze vertelt ons hoe ze hierbij meer zelfvertrouwen kreeg en nu in het openbaar haar mening durft te uiten, als boerin, maar zeker ook als vrouw.

Mijn naam is Colette, ik ben 51 jaar oud, heb 6 kinderen en ik woon in Zitougou, een dorp in de gemeente Zabré in Burkina Faso. Ik ben lid van de “Koudawouré Aminga”-groep. Dit is een basisorganisatie met als doel de lokale ontwikkeling en verbetering van onze levensomstandigheden.

Voordat Solidagro in het gebied actief was, werkten we zonder enige technische ondersteuning. Om de bodem te bemesten, kochten we kunstmest en voor de behandeling van onze planten gebruikten we chemische bestrijdingsmiddelen. Onze bronnen droogden snel op omdat we geen idee hadden hoe het water voor ons groenteperceel te beheren. Sinds de samenwerking met Solidagro ben ik beter toegerust voor de groenteteelt: ik heb mijn productiemethode aangepast en dankzij de toepassing van technieken die voor ons helemaal onbekend waren, gebruik ik geen chemische meststoffen noch pesticiden meer.

Nu heb ik meer economische draagkracht, want in plaats van de chemische inputs te kopen, produceer ik zelf organische meststoffen en dus kan ik mijn geld sparen voor de uitgaven voor het onderwijs van mijn kinderen, wat ik vroeger niet kon doen. Mijn gezondheid is verbeterd doordat het werk is verlicht, waardoor ik minder moe ben. Ik heb nu ook toegang tot een gevarieerd dieet en consumeer wat ik produceer met mijn gezin, terwijl voorheen alles bedoeld was voor de verkoop. Een laatste verandering die ik kan bevestigen, is het feit dat ik me durf uit te spreken in onze basisorganisatie, iets dat ik nooit eerder heb durven doen. Ik heb nu meer zelfvertrouwen.

 

Dit laatste punt verdient meer informatie. Partners van Solidagro zijn opgeleid om gender in hun activiteiten te integreren. Tijdens trainingen wordt bijvoorbeeld de keuze van trainingslocaties en uren bepaald met deelname van alle leden (man en vrouw). Ook worden vrouwen tijdens de training aangemoedigd om hun mening te geven en actief deel te nemen. Het versterken van technische, alfabetiserings- en leiderschapscapaciteiten heeft het voor vrouwen mogelijk gemaakt om meer ruimdenkend en assertiever te zijn. We zien steeds meer vrouwen die niet aarzelen om in het openbaar te spreken en zich duidelijk te uiten. In gemengde basisorganisaties krijgen vrouwen toegang tot verantwoordelijke functies. Volgens hun getuigenissen heeft bewustmaking over het gemeenschappelijke beheer van huishoudelijke middelen en een betere communicatie tussen man en vrouw, geleid tot een beter wederzijds begrip. Vrouwen getuigen dat ze onderhandelingsvaardigheden hebben verworven (inzicht, kennis, inkomen), wat betekent dat mannen er bij de besluitvorming rekening mee houden. Het empowermentprofiel dat door de partners van Solidagro wordt gebruikt, bestaat uit 4 elementen: de geletterde vrouw, de vrouw die haar middelen beheert, de vrouw met toegang tot productiefactoren en de vrouw met toegang tot krediet. Deze indicatoren zijn exponentieel geëvolueerd binnen de gemeenschappen waarmee de partners van Solidagro samenwerken.

Werken aan de inclusie van vrouwen in de landbouwwereld in Mali

De partners van Solidagro in Mali willen, teneinde de inclusie van vrouwen te verwezenlijken, de pariteit van mannen en vrouwen op alle manieren en op alle niveaus stimuleren. Fatouma brengt een getuigenis van de gevolgen van deze acties op het leven van haar familie en haar gemeenschap.

Ik heet Fatouma en ik woon in een klein dorp in Mali. Ik ben 42 jaar, getrouwd en moeder van 7 kinderen. Ik woon in een polygame familie. Ik ben lid van de basisorganisatie (BOe) van Molibémo.

Dankzij de acties die werden gevoerd door de partners van Solidagro, heb ik begrepen dat het nodig is deel uit te maken van een organisatie om zich te kunnen ontplooien, en dat het nodig is dat er een permanente dialoog is tussen de man en de vrouw om het welzijn van het huishouden te verzekeren. Ik ben me er nu ook van bewust dat er een landbouwpolitiek is in Mali, hoe deze werkt en op welke domeinen deze kan worden toegepast.

Sinds de opstart van dit project, heeft er zich een aanzienlijke verandering voltrokken in mijn eigen leven en in het leven van de gemeenschap in het algemeen. Dankzij een verlichting van mijn huishoudelijke taken, kan ik actiever deelnemen aan de debatten over de problemen die we ondervinden en de maatschappelijke projecten die ons aanbelangen.

 

De partners van Solidagro in Mali leggen de klemtoon op de verbetering van de situatie van de vrouwen door positieve acties die de pariteit tussen mannen en vrouwen stimuleren op alle niveaus en op een inclusieve wijze. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de deelname van vrouwen aan de activiteiten (aanpassing van de tijdstippen), en aan de debatten (iedereen aan het woord laten), maar ook aan het feit dat de vrouwen een gelijke toegang zouden hebben tot de voorziene steun en tot de opbrengsten van de projecten van de partners van Solidagro. De opleidingen die worden gegeven aan de vrouwen op het vlak van gender, het leiderschap door vrouwen, het pleidooi en de verschillende sensibiliseringsacties gericht op de eigenaars van gronden, hebben de vrouwen toegelaten om niet alleen toegang te hebben tot de gronden, maar hebben ook hun zelfvertrouwen doen toenemen, hun vertegenwoordiging in de beheerscomités en de instanties die beslissingen nemen verbeterd, en hebben ook hun vaardigheid verhoogd om met de mannen te onderhandelen.

Het vraagstuk van de toegang van vrouwen tot grond werd door de twee Malinese partners bij de eigenaars van de gronden in hun werkingszone aangekaart. Het pleidooi heeft ertoe geleid dat vrouwen gronden in bruikleen krijgen voor teelten onder regenval en voor de groenteteelt. Gemeentebesturen zelf hebben zich geëngageerd om gronden af te staan aan vrouwen.

Rekening houden met gender: een uitdaging in Burundi

Vandaag de dag moedigen we vrouwen en meisjes aan om te vechten voor hun plaats in samenlevingen waar cultuur, tradities en godsdienst op een voetstuk worden geplaatst. Maar welke hefbomen hebben we om hun initiatieven een boost te geven?

In Burundi is er geen volledige gendergelijkheid omdat er een combinatie is van mogelijkheden en uitdagingen zowel op het niveau van het wettelijke kader als op het niveau van culturele en sociaal-normatieve kader.

Op het gebied van vrouwenrechten in het algemeen beschikt Burundi over een gediversifieerd juridisch arsenaal, met name de grondwet en de internationale verdragen. De kern van de huidige uitdagingen is echter een gebrek aan kennis van het recht, waarschijnlijk als gevolg van de tekortkomingen in de verspreiding en de popularisering ervan, die zelf inherent zijn aan een gebrek aan de nodige middelen, zowel menselijk als financieel, in overeenstemming met de omvang van het probleem[1].

 

Op het vlak van de cultuur is de mentaliteit op het vlak van genderkwesties vrij hardnekkig. In de maatschappij is de plaats van de man, baas van het huishouden, en die van de vrouw, in de eerste plaats in dienst van haar huishouden, verankerd in alle lagen. In deze context van rigide sociale normen nemen de operationele partners van KIYO de taak op zich na te denken over deze kwestie, over hun positie en dit kan leiden tot een duurzame evolutie van de standpunten, de gewoonten en de mentaliteit.

 

In samenwerking met lokale partnerorganisaties zet KIYO strategieën op om het evenwicht te herstellen en de gelijkheid tussen man en vrouw in hun interventiegebied te bevorderen. Op het niveau van de activiteiten wordt aandacht besteed aan de specifieke behoeften van meisjes – belanghebbenden in het programma.  Er wordt ook aandacht besteed aan de bevordering van de gelijkheid tussen man en vrouw in de gemeenschapsstructuren waar het programma mee samenwerkt, met name door te zorgen voor pariteit in de solidariteitsgroepen, de jongerenclubs, de comités voor de bescherming van het kind, enz.

 

De solidariteitsgroepen (GS) voor sparen en kredieten verdienen een vermelding omdat ze een middel zijn om het respect voor vrouwen in de context van het Burundese platteland te bevorderen. Het project dat deze solidariteitsgroepen opzet vertegenwoordigt een inclusieve dimensie op het vlak van gender want dankzij dit project kunnen vrouwen op het platteland, die door de traditie uitgesloten waren uit het economisch systeem, een plaats vinden door zich aan te sluiten bij solidariteitsgroepen. Deze vrouwen zijn nu de drijvende kracht in de ontwikkeling van de gezinnen en hun bijdrage is enorm in de gemeenschapszorg voor weeskinderen en andere kwetsbare kinderen (OEV).

 

KIYO geeft kinderen en jongeren ook de gelegenheid zich uit te spreken over gedrag van genderongelijkheid door hun ouders en oudere broers of zussen dat zelfs de oorzaak is van gendergerelateerd geweld in sommige gezinnen. Deze mentaliteitswijziging -door bewustmakingsacties en verschillende andere strategieën- is dus de hefboom die KIYO in Burundi gebruikt om meisjes en vrouwen volop van hun rechten te laten genieten en hen toegang te geven tot dezelfde mogelijkheden als jongens en mannen.

[1] http://french.xinhuanet.com/2017-05/22/c_136305252.htm

Rechten voor kinderen zonder identiteit in Marokko

Het maatschappelijk middenveld en de Marokkaanse regering in dialoog om de rechten te verzekeren van kinderen van alleenstaande moeders.

In Marokko komen kinderen van alleenstaande moeders vaak voort uit ongewenste zwangerschappen. Ze ondergaan ernstige sociale discriminatie omwille van hun statuut als kind van een alleenstaande moeder binnen een context met zeer specifieke religieuze, sociale en culturele voorschriften (seksualiteit wordt enkel binnen het aanbevolen kader van het huwelijk beoefend en daarbuiten is kuisheid aan de orde).

Alleenstaande moeders en hun kinderen worden blootgesteld aan allerlei vormen van geweld en discriminatie. De kinderen zijn gedoemd tot sociaal isolement, door hun familie en soms hun moeders en worden in elk geval voortdurend herinnerd aan hun « hrami » origine. Zo ligt de weg naar revolte, geweld en criminaliteit open. Bovendien hebben veel van deze kinderen geen geboorteakte en/of familienaam en hebben ze geen toegang tot basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg of onderwijs. Deze discriminatie vormt een manifeste schending van de rechten van het kind, die hun bestaansrecht raakt, hun recht op bescherming en op een naam.

 

KIYO-partner KARAMA pour le Développement de la Femme (KPDF) beantwoordt aan de basisbehoeften van alleenstaande moeders en hun kinderen via een volledige onthaaldienst (capaciteitsopbouw, sociale en juridische begeleiding, enz.). Door een sterk holistische rechtenaanpak waarbij ook activiteiten van belangenbehartiging en sensibilisering een plek vinden houdt de organisatie tevens een pleidooi voor het recht op ouderlijke verwantschap van kinderen van alleenstaande moeders.

 

Zo organiseerde KPDF een seminarie over het debat rond de rechten van kinderen van alleenstaande moeders op een identiteit en toegang tot fundamentele rechten als antwoord op het recente proces van mogelijke jurisprudentie op het gebied van de rechten van kinderen van alleenstaande moeders. Om de participatieve reflectie en besluitvorming te bevorderen namen hier ook vertegenwoordigers van het ministerie van justitie, van solidariteit, van vrouwenzaken, van familie en van sociale ontwikkeling en ook actoren uit het maatschappelijk middenveld actief aan deel.

Kinderen zonder identiteit beschermen en hun rechten garanderen is een verantwoordelijkheid die we allemaal moeten opnemen. In die zin hebben de staat, gouvernementele en niet-gouvernementele organisaties en actoren uit het sociale middenveld allen de taak te waken over een rechtvaardige behandeling van deze categorie kinderen.

De strijd van Gabriela voor vrouwenrechten in de Filipijnen

De vrouwenbeweging Gabriela voert al meer dan 30 jaar strijd voor vrouwenrechten in de Filipijnen. Ze organiseert en mobiliseert vrouwen over de hele Filipijnen. In deze video vertelt Obeth Montes, adjunct-secretaris van Gabriela, welke impact het werk van de beweging de afgelopen jaren had op vrouwen uit twee inheemse gemeenschappen in Zuid-Cotabato.

Gabriela voert campagne rond geweld tegen vrouwen, maar is ook actief in andere domeinen die een impact hebben op het leven van vrouwen en hun gemeenschap. Vaak gaat het dan over toegang tot gezondheidszorg, waardig werk, degelijke huisvesting, maar ook de gevolgen van militarisering.

 

Verstoken van gezondheidszorg 

De T’boli en Dulangan Manobo zijn twee inheemse volkeren uit Zuid-Cotabato, die sinds lang verstoken zijn van sociale voorzieningen. De inheemse gemeenschappen wonen vaak in verafgelegen gebieden waar nauwelijks of geen gezondheidsinfrastructuur voorhanden is. De meesten hebben ook geen geld om de verplaatsing naar de dichtstbijzijnde dokter of medisch centrum te betalen. Dat leidt vaak tot schrijnende situaties. Door gebrek aan verzorging worden mensen zieker of erger. In deze video getuigt Lita Danyan hoe ze op die manier haar kind verloor.

 

Vrouwen in actie voor hun gemeenschap

Daarom richtte Gabriela een programma in om de capaciteit van vrouwen te vergroten om op te komen voor hun rechten. Het gaat om trainingen en vormingen, gezondheidsprogramma’s, maar ook diensten zoals een vrouwenkliniek. Dankzij het organisatiewerk van Gabriela kijken de vrouwen niet toe als er een probleem opduikt. Toen een van hun gemeenschappen getroffen werd door de stank van een pluimveebedrijf, gingen ze in dialoog met het bedrijf, voerden ze met succes een petitie voor de sluiting van het bedrijf.

 

Militarisering

De streek wordt echter ook geteisterd door militarisering. Het leger ziet er op toe dat grootgrondbezitters en buitenlandse bedrijven er ongemoeid hun gang kunnen gaan. In 2017 werden in Lake Sebu een stamhoofd en 7 andere leden vermoord omdat hun gemeenschap zich verzette tegen de aanbouw van een koffieplantage op hun voorouderlijk land. Het toont een overheid die voor niets terugdeinst, maar ook georganiseerde gemeenschappen die zich niet laten afschrikken.

Genderdorpen in Congo: een dorp in de stad

In 2016 stelden militanten van Viva Salud Congolese partner Etoile du Sud (EDS) in Lubumbashi zich steeds meer vragen over de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen. In hun volksgezondheidscomités en jongeren- en vrouwenwerking namen vrouwen niet deel aan publieke debatten. Hoog tijd om vrouwen in hun gemeenschap te empoweren vonden ze. Een terugblik op meer dan drie jaar ervaring genderdorpen.

Lubumbashi, van mijnbouwstad tot landbouwstad

Lubumbashi staat bekend als de stad van Gécamines, het grootste en oudste mijnbouwbedrijf van de Democratische Republiek Congo. Tot 1990 was Gécamines goed voor een derde van de inkomsten van de staatskas. Maar door de Congolese burgeroorlogen eind jaren negentig en begin tweeduizend stortte de industriële mijnbouw in. De verkoop van heel wat mijnconcessies aan derden bracht Gécamines op de rand van het failliet. De inkrimping van de activiteiten van het mijnbouwbedrijf had een enorme impact op het economische leven en vooral op de rol van vrouwen. De hoge werkloosheid bij de mijnwerkers, voornamelijk mannen, dwong steeds meer vrouwen in de informele landbouw, de tweede grootste economische troef van Lubumbashi. In de volkswijken waren steeds meer vrouwen de kostwinner in hun gezin. De ondergeschikte positie van de vrouw begon steeds meer te knellen in de sociale verhoudingen tussen man en vrouw.

 

Het eerste genderdorp

De militanten van de afdeling van Etoile du Sud in Katanga stelden zich kritische vragen over de rol van de vrouw in het Congolese gezin. Die vragen doken het eerst op bij de vrouwelijke militanten. Ze vroegen zich bijvoorbeeld af waarom vrouwen minder spreekrecht hebben ten aanzien van mannen. Ze stelden vast dat ongelijkheid tussen man en vrouw een constante was in hun directe omgeving, zowel thuis als op het werk en besloten dit aan te pakken. In een grootstad als Lubumbashi was dit niet vanzelfsprekend. De anonimiteit van de stad maakte het collectief aankaarten van genderongelijkheid tot een heuse uitdaging.

 

De militanten in Katanga begonnen daarom met een eerste reflectie over hun eigen thuis- en werksituatie. Samen met genderexpert Kat Françoise van de Universiteit van Lubumbashi gingen ze aan de slag om na te onderzoeken waar de ongelijkheid tussen man en vrouw precies tot stand kwam en hoe ze een veilige plek konden creëren voor de inwoners van de volkswijken in Lubumbashi om genderongelijkheid in de gemeenschap aan te kaarten. Het eerste genderdorp was algauw geboren. Mami Meta van het eerste genderdorp herinnert zich nog dat de vormingsverantwoordelijke zei ‘Begin nu maar met het creëren van een natie van genderonderdanen’. Een grap die hen aan het lachen bracht, maar ook een inspirerend idee dat initiatief opwekte. Iedereen was enthousiast om genderdorpen te ontwikkelen om op te komen voor gendergelijkheid en om vrouwen te empoweren”.

 

Na deze eerste reflectie startte de lokale werking in Katanga de grootschalige campagne ‘Genderdorpen’ om alle bestaande structuren van Etoile du Sud gendergevoelig te maken, te beginnen bij de volksgezondheidscomités, de jongeren- en vrouwenwerking tot alle lidorganisaties die deelnemen aan de activiteiten van Etoile du Sud in de volkswijken.

 

Betrokkenheid staat centraal

De eerste uitdaging om de inwoners van de volkswijken mee te krijgen in het genderverhaal was om hen betrokken te krijgen. In september 2016 startten militanten in Katanga met sociale enquêtes om na te gaan wat de dieperliggende oorzaken en uitingen van genderongelijkheid zijn in de volkswijken. Ze ondervroegen 1175 mensen, waarvan 629 vrouwen en 546 mannen in vijf van de zeven gemeentes van Lubumbashi.

 

De steekproef maakte een analyse mogelijk van genderongelijkheid in Lubumbashi en bracht concrete voorbeelden van discriminatie in de volkswijken aan de oppervlakte. Zo stelden ze vast dat:

  • in een gezin jongens vaker voorrang krijgen om onderwijs te volgen
  • vrouwen minder competenties krijgen aangeleerd in het gezin
  • vrouwen veeleer huishoudelijke taken toebedeeld krijgen
  • vrouwen minder spreekrecht hebben ten aanzien van mannen
  • vrouwen minder beslissingsrecht hebben op het werk
  • weinig vrouwen functies als verantwoordelijke bekleden of jobs krijgen waarin beslissingen gemaakt worden

 

Een van de meest onthullende vaststellingen is dat vrouwen net als mannen overtuigd zijn van de ondergeschikte rol van vrouwen. Heel wat vrouwen onderschatten zichzelf en geloven dat mannen meer rechten hebben, omdat zij meer capaciteiten zouden hebben. Aan de basis van alle discriminerende praktijken liggen hoofdzakelijk culturele en religieuze overtuigingen en vooroordelen die voortkomen uit traditionele gewoontes binnen de gemeenschappen. Het werd duidelijk dat de letterlijke interpretatie van de bijbel, waarin de vrouw ondergeschikt dient te zijn aan de man, een nefast effect heeft op het bewustzijn van vrouwen en mannen. Meer dan een tiental bijbelcitaten schetsen een vrouwonvriendelijk beeld en worden letterlijk overgenomen in het collectief bewustzijn van de gemeenschap. Zo worden vrouwen gezien als eigendom van mannen, is vreemdgaan sociaal aanvaardbaar voor mannen maar niet voor vrouwen, worden alleenstaande moeders als zelfzuchtige vrouwen bekeken en zijn er meerdere voorbeelden die de onderdanigheid van de vrouw altijd als voorwaarde voor een goed huwelijk naar voor schuiven.

 

In januari 2017 organiseerde Etoile du Sud een aantal workshops om mensen uit de gemeenschap op te leiden tot trekkers van de genderdorpen. Op 13 juli 2017 was het moment aangebroken voor een workshop die in het teken stond van het officieel engagement tot de oprichting van genderdorpen in de volkswijken van Lubumbashi. Na de enquêtes was het tijd om de resultaten van de enquête te delen. De uitdaging werd om zoveel mogelijk genderdorpen in het leven te roepen, waar alle leden zich gelijkwaardig betrokken zouden voelen en elkaar zouden verder helpen in het doorbreken van vooroordelen en taboes en het bespreekbaar maken van culturele en religieuze overtuigingen. De initiatiefnemers verspreidden de resultaten van de enquêtes van deur tot deur en met ludieke theateracties.

 

Mama Wa Usafi

Om vrouwen die zichzelf minderwaardig voelen beter te betrekken, integreerde Etoile du Sud een deelcampagne in het kader van de bredere campagne rond het recht op gezondheid. De bedoeling was met collectieve straatveegacties vrouwen een actieve rol en taak te geven in hun gemeenschap om hun eigenwaarde te verhogen, de genderdorpen zichtbaar te maken en de mensen te mobiliseren voor het recht op gezondheid én gendergelijkheid.

 

De straatveegacties werden algauw vehikels voor de genderdorpen, omdat de trekkende krachten achter deze acties de “mamans” van de huishoudens zijn. Vandaar de naam “Maman Wa Usafi” voor deze campagne, wat letterlijk “Moeder van de netheid” betekent. Met deze slogan wilde Etoile du Sud de vrouw een centrale plaats geven in de campagne en de rol van de moeder naar waarde laten schatten binnen de gemeenschap. De campagne verwijst in de eerste plaats naar de familie en de kracht van vrouwen in het gezin, maar wil ook de zeggenschap van vrouwen vergroten en de kracht van vrouwen in de volkswijken, de steden en het land in de kijker zetten. Vrouwen zijn immers trekkende krachten van verandering, nemen positie in en nemen cruciale beslissingen voor en met de gemeenschap. De straatveegacties blijven een belangrijke troef voor de betrokkenheid op lokaal niveau, te beginnen bij het gezin, en nadien de volkswijken, om de genderdorpen in en rond Lubumbashi verder uit te breiden.

 

In het kader van de campagne “Mama wa Usafi” worden nog andere initiatieven genomen. In het dorp Maendeleo Hewa-bora ontwikkelden de initiatiefnemers van het genderdorp een project voor vrouwen om inkomsten te genereren via veeteelt en landbouw. Zo kopen ze regelmatig kuikens die ze enkele weken later als vleeskip verkopen. Met hun eerste inkomsten konden ze een terrein huren om aan landbouw te doen. Met het project willen ze ook de acties van het genderdorp steunen en uitbreiden. Zo willen ze graag een gebouw en aangepaste infrastructuur voor hun activiteiten zoals vormingen voor vrouwen over alfabetisering, leiderschap, zelfvertrouwen, het nemen van initiatieven, kortom over alles wat ze nodig vinden voor een echte strijd voor gendergelijkwaardigheid in hun wijk.

 

Verandering van onderuit

Het resultaat is zichtbaar op het terrein: mannen verdedigen zichtbaar vrouwen die opkomen voor hun ideeën en vrouwen krijgen meer vrijheid in hun gezin dankzij de ondersteuning van mannen en jongens. De samenwerking en sociale cohesie is groter, omdat iedereen deel uitmaakt van de dorpen. Vrouwen, mannen, kinderen, jongeren, groot en klein, iedereen kan een bijdrage leveren voor meer gendergelijkheid.  In sensibiliseringsacties werden de rollen ook omgedraaid, naar het voorbeeld van de genderscholen in Kinshasa, waar meisjes voetballen en jongens supporteren. Een ludieke manier om bepaalde stereotypes te doorbreken. Het Ministerie van Gender en gezin van Katanga heeft zich achter de campagne geschaard en wil de campagne mee helpen uitdragen in de meer afgelegen regio’s van de provincie. De uitdaging is nu om structurele ondersteuning te krijgen van bovenlokale overheden voor de genderdorpen in Congo.

In Senegal, de kracht van de federatie

De vrouwenfederatie van Toubacouta, die de vrouwenverenigingen van verschillende dorpen groepeert, is een politieke actor geworden die rechtstreeks met de gemeentelijke overheid kan onderhandelen om de rechten van de vrouwen te doen gelden.

In Senegal promoot Solidagro een aanpak gebaseerd op het recht op voedsel, veeleer dan zich te richten op de pure voedselbehoefte van de bevolking.  Enkele jaren geleden hebben de partners van Solidagro de oprichting ondersteund van de Federatie van de vrouwen van Toubacouta.  Deze Federatie is er gekomen als gevolg van de acties van de vrouwen zelf, en van een goed begrip van de institutionele context, de cultuur en de economie van de regio.

 

“Elke dag werk ik in onze groentetuin en ik heb meer energie dan ooit.  Chemische onkruidverdelging is hier onbestaand.  Ik zie dat de grond rijker en rijker wordt, en ik heb geleerd dat deze manier van werken ook de voedingswaarde van de landbouwgewassen die wij telen, verhoogt.  Het groepswerk in onze groentetuin heeft mijn leven veranderd.  Ik ben er niet alleen, iedereen vertelt verhalen en wij lachen elke dag.  Samen werken is beter, eenheid maakt macht! En dat alles in een mooie, groene omgeving.  Dat is goed voor de gezondheid van iedereen.”

Lucie, gangmaker van de verandering volgens Solidagro, is voorzitster van een van de groepen die deel uitmaken van de Federatie.  Na een grote regionale campagne over de grondeigendom van vrouwen, heeft Lucie, samen met 45 andere vrouwen, 3,5 ha grond verworven.

Door deel uit te maken van een groep, en vooral van een Federatie, is het zelfbewustzijn en het zelfvertrouwen van de vrouwen gegroeid.  De vrouwen verenigen zich in verschillende dorpen en ontdekken de macht van het getal.

 

De Federatie ontvangt van de partners van Solidagro organisatie- en institutionele steun en heeft op deze manier de diensten aan de leden kunnen structureren.  De diensten zijn veelvoudig, en laten de vrouwenverenigingen van de verschillende dorpen toe om zich administratief en financieel te organiseren, op basis van goed bestuur, om toegang te krijgen tot gronden, om hun oogst van kwaliteitsvolle voedingsmiddelen te verhogen, om de voeding van hun families te verbeteren, om hun werk te verlichten en hun kinderen naar school te laten gaan.

 

In Toubacouta is de gemeente een medestander geworden en heeft ze de ontwikkeling van de Federatie ondersteund.  Zij heeft verschillende gronden toegewezen aan de verenigingen van de vrouwen van de gemeente en heeft al veel sensibiliseringsactiviteiten van de vrouwen ondersteund. Met 2.300 leden op een bevolking van 40.000 (kinderen inbegrepen) is de Federatie een politieke actor van belang geworden, die kan onderhandelen met de gemeentelijke overheid teneinde méér voor de vrouwen te bekomen.  De gemeente Toubacouta is een voorbeeld geworden in de regio, en de partners van Solidagro hebben activiteiten georganiseerd samen met de andere gemeenten om een uitwisseling van goede praktijken te bevorderen van de ene gemeente naar de andere.