Een beweging voor gezondheid bouwen: een handleiding voor (gezondheids)activisten

Viva Salud en de People’s Health Movement (PHM) ontwikkelden samen een interactieve handleiding. Ben je een student, academica/academicus of activist die op zoek is naar inspiratie en best practices van over de hele wereld? Dan zal je vast en zeker veel kunnen leren uit deze handleiding. 

Dit boek is een inspiratiebron voor iedereen die strijdt voor het recht op gezondheid!

De strijd voor het recht op gezondheid en sociale rechtvaardigheid werd doorheen de geschiedenis aangedreven door verschillende sociale bewegingen. Ook vandaag is het belangrijk dat de civiele maatschappij een actieve rol blijft spelen. De gemiddelde levensverwachting stijgt en de gezondheidssituatie verbetert over de hele wereld, maar die verbetering gaat wel veel trager dan verwacht en de ongelijkheden op vlak van gezondheid tussen en binnen landen worden groter. Dit is een situatie die we niet kunnen aanvaarden!

Dit boek is bedoeld als een hulp in de strijd voor het recht op gezondheid, de strijd tegen honger, armoede en ongelijke socio-economische structuren. Chiara Bodini zorgde samen met vrijwilligers van de People’s Health Movement voor de redactie. Het is een handleiding om bewegingsopbouw op landniveau te stimuleren en om bij te dragen aan de creatie en versterking van een globale beweging voor gezondheid. 

Dit boek is niet bedoeld als gids met letterlijk te volgen stappen, maar is eerder een inspiratiebron voor iedereen die strijdt voor het recht op gezondheid. De verhalen in het boek gaan over de opbouw van een gezondheidsbeweging van het volk, dus niet over andere types van mobilisering voor gezondheid. Dat betekent dat we ons vooral concentreren op het engagement van het volk en dat de controle over de acties ook in handen is van het volk. 

Het boek kan gebruikt worden door iedereen die meer wil weten over de strijd voor gezondheid wereldwijd en over de PHM, door activisten die inspiratie zoeken en willen leren uit ervaringen van anderen, door groepen die bezig zijn met capaciteitsversterking, door studenten en door academici die onderzoek voeren naar de civiele maatschappij en engagement voor gezondheid. De handleiding is beschikbaar in het Engels, Frans en Spaans.

Deze handleiding is het beginpunt van een voortdurend proces om bewegingsopbouw in de strijd voor gezondheid te documenteren. Wij lezen graag jouw opmerkingen, reacties en verhalen bij het lezen en gebruiken van dit boek. Laat gerust een berichtje achter op de Facebookpagina van de People’s Health Movement of stuur een e-mail naar movementbuilding@phmovement.org.

Van solidariteitsreis tot solidariteitsactie

Door met je eigen ogen onrecht en mensenrechtenschendingen te zien krijg je vanzelf een diepe drang om in solidariteit te handelen met hen die ze moeten ondergaan, vooral via internationale campagnes gedragen door de sociale bewegingen van de landen in kwestie. Dat kon Viva Salud vaststellen tijdens vele solidariteitsreizen naar haar partnerlanden zoals Palestina.

Solidariteitsreizen: getuige zijn van onrecht

Sinds meerdere jaren organiseert Viva Salud solidariteitsreizen naar Palestina voor leden die al in sociale bewegingen zoals Comac, RedFox, Intal en Geneeskunde voor het Volk actief zijn.

Tijdens deze reizen zijn de deelnemers rechtstreeks getuige van de mensenrechtenschendingen door de Israëlische bezetting tegenover het Palestijnse volk. Ze krijgen de gelegenheid om de context van het Palestijnse verzet tegen de Israëlische kolonisatiepolitiek en de verschillende vormen van repressie tegen de Palestijnse sociale beweging beter te begrijpen. Ze ontmoeten ook actoren op het terrein die strijden voor de bevrijding van hun volk en land.

 

> Bekijk de getuigenis van Comac

 

Best practices uitwisselen en elkaar sterker maken

Het is ook een uitstekende manier om best practices over de strijd in Palestina en België uit te wisselen en elkaar sterker te maken: hoe kunnen we ons beter organiseren en zoveel mogelijk mensen mobiliseren? Welke technieken kunnen we gebruiken om in beeld te komen? Hoe kunnen we de beleidsmakers overhalen om naar onze eisen te luisteren? Hoe blijven we verankerd in onze lokale strijd terwijl we ons toch verbinden met de globale strijd? Hoe kunnen we een duidelijke en concrete impact hebben? Hoe houden we het engagement van onze leden op peil? En hoe kunnen we onze solidariteitscampagnes met het Palestijnse volk hier in België beter aanpakken?

 

Internationale solidariteit met het Palestijnse volk

Verschillende bewegingen waar Viva Salud mee samenwerkt zijn erg actief met internationale solidariteitscampagnes voor het Palestijnse volk en huldigen hetzelfde eenvoudige principe dat de Palestijnen dezelfde rechten hebben als de rest van de mensheid. Samen met de Palestijnse sociale beweging roepen ze op tot geweldloze druk op Israël, tot het land het internationaal recht respecteert en een einde maakt aan de apartheid en de bezetting.

 

De campagne tegen Eurovisie in Israël

In 2018 won de Israëlische zangeres Netta het Eurovisiesongfestival. “Volgend jaar vieren we samen het feest van de diversiteit in Jeruzalem!”, riep ze trots. Die uitspraak, choquerend voor wie de context van de Israëlische kolonisatie in Jeruzalem kent, illustreert de wens van Israël om zijn imago op te poetsen en als een land ‘als alle andere’ gezien te worden. Maar Israël is geen land zoals een ander. Sinds meer dan 70 jaar koloniseert Israël Palestina, onderdrukt het de bevolking en heeft het een systeem van apartheid geïnstalleerd.

Voor de Palestijnse sociale beweging en haar bondgenoten was het moreel en politiek ondenkbaar dat het Eurovisiesongfestival zou doorgaan in Israël. Een internationale boycotcampagne werd gelanceerd.

Er werden heel wat acties gelanceerd in verschillende Europese landen, waaronder een grote actie in België op 14 mei 2019. Activisten installeerden symbolische checkpoints bij de VRT en de RTBF om te protesteren tegen de uitzending van het Eurovisiesongfestival in Israël. Tijdens de actie verkleden activisten zich als Israëlische soldaten en Palestijnse gevangen om de politiek van apartheid en bezetting door de Israëlische staat aan te klagen. “Het positieve imago dat Israël laat zien strookt niet met de werkelijkheid, waarin Israël de Palestijnen al decennialang bezet en militair onderdrukt. Een openbare omroep heeft de plicht zich hier niet medeplichtig aan te maken. Niet deelnemen is een krachtig signaal” – Véronique Coteur, Intal.

Onder de deelnemers aan de actie waren verschillende leden van sociale bewegingen, waarvan sommige deelgenomen hadden aan solidariteitsreizen van Viva Salud naar Palestina. Velen namen deel aan deze campagne om de Palestijnen te ondersteunen in het veranderen van de machtsverhoudingen te veranderen en Israël ertoe te dwingen het humanitair en internationaal recht te respecteren. Voor de Belgische en Europese sociale bewegingen is het ook belangrijk dat onze landen en bedrijven zich niet medeplichtig maken aan deze schendingen door Israël.

Samen sterk om kinderrechten te realiseren!

KIYO ondersteunt organisaties die werken voor of met kinderen en jongeren binnen de ontwikkelingssamenwerking, reiswereld en onderwijs-, of jeugdsector om vanuit hun werking nog meer bij te dragen aan de realisatie van kinderrechten.

Veel organisaties binnen de ontwikkelingssamenwerking, reiswereld en onderwijs-, of jeugdsector werken voor of met kinderen en jongeren. Zij komen daarbij niet zelden in rechtstreeks contact met deze groep, dit brengt zowel opportuniteiten als risico’s met zich mee voor hun welzijn en de realisatie van hun rechten.

KIYO ondersteunt deze organisaties om vanuit een nieuwe blik de huidige werking anders te bekijken en hierover een reflectie op gang te brengen. Het kinderrechtenkader wordt hierbij gebruikt als kapstok. Samen gaan we aan de slag om binnen hun organisatie en activiteiten een cultuur van kinderrechten te creëren, we staan stil bij directe en indirecte impact van hun werking op het welzijn van kinderen en jongeren.  KIYO treedt hierbij op als facilitator door gefaseerde en intensieve ondersteuning te bieden en zo een blijvende verankering van kinderrechten in de organisatie te bekomen.

Het belang van kinderen en jongeren staat hierbij centraal, hoe vermijden we inbreuk op de rechten van kinderen en jongeren, en hoe kunnen actoren bijdragen aan de vervulling van hun rechten. Door een kinderrechtenbril analyseren wij bijvoorbeeld of de cultuur en de activiteiten van een organisatie bijdragen aan daadwerkelijke participatie van kinderen en jongeren en of er genoeg nagedacht is voor hun bescherming. Samen gaan we op zoek naar oplossingen om bepaalde obstakels of uitdagingen aan te gaan en op deze manier een steentje bij te dragen de realisatie van kinderrechten.

 

Quotes:

“KIYO leerde ons om bij alle beslissingen of acties die we met de teams in Senegal namen of opzetten steeds de oefening te maken om te vertrekken vanuit de rechten van het kind. Was wat we wilden wel echt in het belang van het kind? Hadden we het gevraagd aan hen? Wat vonden ze er zelf van? Wat wilden ze zelf? Als er één ding is wat we geleerd hebben in dit traject, is het dat wel: vraag je steeds af wat het kind wil en hoe het kind er tegenover staat.”- 4de pijler organisatie Afractie

“Analysing our projects from a children’s rights perspective made me realise that participation of children and youth is more than their presence and listening to what they have to say. We have to take them into account – always. Therefore we have to continue to raise awareness on the importance of children’s rights with our local partners.” Country Representative Solidagro – Senegal

“KIYO schreef mee aan het inspiratiekader over ‘Kinderrechten en Zuidstages’ dat we bij UCOS samen met VLOHRA uitwerkten. De expertise van KIYO rond werken vanuit een kinderrechtenbenadering met partners in het Zuiden vormde een enorme meerwaarde voor deze tekst. We kijken er naar uit om deze samenwerking de komende jaren verder te zetten om  de internationale mobiliteit van studenten in het hoger onderwijs kinderrechten-vriendelijk te maken.” – UCOS (Universitaire Centrum voor Ontwikkelingssamenwerking)

Jong Kortrijk Spreekt

Jong Kortrijk Spreekt is een participatietraject opgestart door KIYO, in samenwerking met Plan International België en de Kinderrechtencoalitie Vlaanderen en Stad Kortrijk. Het initiatief voor het participatief traject begon toen de school athena campus Drie Hofsteden zich in 2017 aansloot bij het project ’School for Rights’ en ernaar streefde kinderrechten meer en zichtbaarder in het schoolbeleid op te nemen.

In het schooljaar 2018 – 2019 wou athena campus Drie Hofsteden inzetten op leerlingenparticipatie en dit niet alleen in het schoolbeleid maar ook in het stadsbeleid van Kortrijk. Een klasgroep van 20 leerlingen (16-19 jaar) maakte kennis met het Kortrijks beleid. Tijdens drie voorbereidende sessies vergeleken de leerlingen het Kortrijkse kind- en jongerenbeleid met hun eigen beleving van de stad en identificeerden ze vijf prioritaire thema’s waarrond ze actiepunten wilden formuleren: diversiteit, mobiliteit, groen in de stad, publieke ruimte en evenementen.

 

Ook Stad Kortrijk startte een aantal voorbereidende projecten rond jongerenparticipatie op. Ze organiseerden verschillende bevragingen in functie van het nieuw bestuursakkoord en het actieplan kind- en jongerenvriendelijke stad. Als afsluiter van de verschillende participatie-initiatieven in het Kortrijkse werd het burgerkabinet ‘Jong Kortrijk Spreekt’ georganiseerd in mei 2019. Hiervoor sloegen KIYO, Plan International België, de Kinderrechtencoalitie en Stad Kortrijk de handen in elkaar. De resultaten van de voorbereidende projecten van Stad Kortrijk en de vijf prioritaire thema’s werden gebruikt als input voor het burgerkabinet ‘Jong Kortrijk Spreekt’. 60 leerlingen uit zeven verschillende Kortrijkse scholen namen deel en stelden hun eigen alternatief rapport op over het Kortrijks jeugdbeleid. Ze gingen samen op zoek naar concrete actiepunten voor de vijf prioritaire topics, die ze aan lokale politici voorlegden.

 

Tijdens de voormiddag schoven de 60 leerlingen aan vijf thematafels aan en werden ze door een moderator en experts begeleid om per thema tot actiepunten voor de stad te komen, via een hiervoor specifiek ontwikkelde methodiek. In de namiddag gingen twee woordvoerders uit elke themagroep in gesprek met Kortrijkse schepenen. De jongeren presenteerden een aantal concrete voorstellen die plenair bediscussieerd werden, in aanwezigheid van de stadsmedewerkers, leerkrachten en alle andere leerlingen van de verschillende scholen. De schepenen reageerden op de aanbevelingen, en gaven aan wat ze wel of niet realistisch vonden. Een jongere die aan het begin van een traject nauwelijks durft te spreken in klasverband, en dan op het einde van het traject in debat gaat met politici op een podium, dit was een heel sterk voorbeeld van empowerment binnen het ‘Jong Kortrijk Spreekt’- traject

 

Met ‘Jong Kortrijk Spreekt’ wil Stad Kortrijk erover waken dat de stem van alle minderjarigen vertegenwoordigd is in het actieplan kind- en jongerenvriendelijke stad. De stad zet hiermee in op volwaardig burgerschap van kinderen en jongeren door de beleidsbetrokkenheid en -impact van kinderen en jongeren te vergroten. ‘Jong Kortrijk Spreekt’ resulteerde in 25 concrete actiepunten verdeeld over de vijf thema’s. Bij elk van de vijf thema’s formuleerden de jongeren bovendien een persoonlijk engagement. In juni 2019 bekeek Stad Kortrijk hoe de 25 actiepunten tot uiting konden komen in het actieplan kind- en jongerenvriendelijke stad[1].

 

Kelly Detavernier, schepen van Onderwijs (Stad Kortrijk): “Scholen zetten sterk in op de maatschappelijke waarden die leven onder de leerlingen en zetten volop in op vergroening en duurzaamheid. Door rechtstreeks met de leerlingen in gesprek te gaan, krijgen we de kans als bestuur om ook hun stem te horen en nieuwe opportuniteiten te ontdekken.”

 

Bekijk hier de video

 

[1] https://www.kortrijk.be/jong-kortrijk-spreekt-burgerkabinet

Action for Rights, jongeren in actie voor hun rechten

A4R promoot actief wereldburgerschap bij leerlingen en begeleidt hen zodat ze een sociale en duurzame actie kunnen opzetten, die een positieve verandering teweegbrengt op school en/of in de samenleving. Dit gebeurt via een online tool die jongeren begeleidt om de acties op te zetten.

Veel jongeren willen zich engageren voor een betere samenleving, maar ze weten niet hoe ze werkelijk iets kunnen veranderen, ze zijn zich niet bewust van hun rechten of denken dat niemand gelooft in hun potentieel. Hierdoor gaat veel talent verloren en opportuniteiten om het anders aan te pakken. KIYO verandert dit door jongeren de tools en vaardigheden te geven om acties te ondernemen rond maatschappelijke uitdagingen zoals ongelijkheid, duurzame ontwikkeling, superdiversiteit, etc. KIYO brengt jongeren hiervoor in contact met jongeren elders in de wereld. Hiervoor werd een online tool ontwikkeld (www.action4rights.be) die een virtuele uitwisseling mogelijk maakt tussen jongeren, hoe ver ze ook van elkaar verwijderd zijn. Twee of meerdere jongerengroepen volgen een parallel traject en wisselen met elkaar uit over een uitdaging, (mogelijke) oplossingen en acties aan de hand van video’s die ze zelf opnemen en uploaden in de tool. Zo komen ze meer te weten over de context in een ander land, over hoe jongeren elders in de wereld opkomen voor hun rechten en kunnen ze elkaar feedback geven en inspireren om tot actie te komen. Deze verschillende sessies worden gegeven aan de jongeren vanuit een door KIYO ontwikkelde visie op empowerment: jongeren worden gesensibiliseerd rond hun rechten en ontdekken hun potentieel en talenten; de jongeren hebben inspraak in het verloop van de activiteiten en kunnen hun mening geven; dit alles gebeurt ook in een veilige omgeving waar jongeren zich ook bv. comfortabel voelen om hun mening te geven; tot slot ontwikkelen ze ook verschillende vaardigheden tijdens dit proces (communicatie, organiseren, samenwerken,…).

 

In 2019 startte een leerlingengroep in Antwerpen gelijktijdig met een jongerengroep in Rio de Janeiro het Action4Rights traject. In een eerste fase identificeerden ze enkele uitdagingen en wisselden hierna filmpjes uit over hun oplossing/actie. De jongeren in Antwerpen en Rio de Janeiro gaven elkaar ook via zelfgemaakte video’s feedback. Het was interessant te zien dat 5 van de 6 door de jongeren gekozen probleemstellingen gelijkliepen in Antwerpen en Rio de Janeiro (milieu, toegang tot cultuur, discriminatie,…). Hiermee wordt voor de jongeren de universaliteit van het rechtenkader duidelijk (in tegenstelling tot lokale noden), en dat ze hiervoor kunnen opkomen. De jongeren brachten onder andere volgende acties naar voor:  een filmpje opnemen rond geweld op school; ontwerpen van schoolbanner rond non-discriminatie; organiseren van een ontbijt om eenzaamheid op school tegen te gaan, jongeren meenemen naar  cultuur en aanbieden van recreatie, opruimacties op de stranden van Rio en hergebruiken van het afval; via kunstopvoeringen het seksisme probleem binnen families bespreekbaar maken, organiseren van debatsessies rond racisme, een online campagne rond geweld tegen jongeren. De coronacrisis stak een stokje voor de eigenlijke uitvoering van de acties, maar dit traject wordt in de toekomst, ook met andere jongerengroepen, verder gezet. Zo wil KIYO zoveel mogelijk jongeren tot actief wereldburgerschap aanzetten.

Allemaal helden van de zorg

Met de campagne ‘Only Fighters Win’ zet Viva Salud de belangrijke rol van sociale bewegingen in de kijker. De helden van de zorgsector staan niet alleen. Ze krijgen de steun van sociale bewegingen in verschillende sectoren. Allemaal helden van de zorg!

> Download de paper ‘Allemaal helden van de zorg’

 

De coronacrisis raakt iedereen. Toch is de impact niet voor iedereen gelijk. Het coronavirus heeft bestaande ongelijkheden in de samenleving blootgelegd en diept ze verder uit.

 

Gezondheidswerkers, arbeiders en gemarginaliseerde groepen lopen veel meer risico op een besmetting met het coronavirus en om die besmetting met hun leven te bekopen. Het is duidelijk dat onze gezondheidssystemen het recht op gezondheid niet voor iedereen kunnen garanderen.

 

Om de druk op ziekenhuizen en zorgpersoneel te verlagen en de pandemie in te dijken, nemen regeringen ingrijpende maatregelen. Zonder veilige afstand, handhygiëne en mondmaskers zouden meer mensenlevens in gevaar komen en zou de impact van de pandemie veel groter zijn.

 

Maar in sommige landen komen mensenrechten onder druk door die maatregelen. Sommige overheden perken democratische vrijheden voor onbeperkte tijd in en grijpen naar de grote middelen om de quarantainemaatregelen te handhaven.

 

Sociale bewegingen zijn meer dan ooit nodig nu het recht op gezondheid van miljarden mensen in gevaar is.

 

Een aantal overheden gebruikt de coronacrisis ook tegen sociale bewegingen en mensenrechtenverdedigers. Ze sluiten sociale organisaties uit van de besluitvorming, criminaliseren protest, dwarsbomen levensnoodzakelijk humanitair werk en activisten zijn het slachtoffer van politiegeweld.

Nochtans hebben we sociale bewegingen meer dan ooit nodig nu het recht op gezondheid van miljarden mensen in gevaar is. De gevolgen van de coronacrisis zullen nog jarenlang voelbaar zijn en op zeer ongelijke manier in de samenleving verdeeld zijn. Sociale bewegingen spelen een belangrijke rol om erop toe te zien dat de aanpak van de gevolgen sociaal rechtvaardig gebeurt.

 

Als we het recht op gezondheid voor iedereen willen garanderen en in een maatschappij willen leven die er na corona gezonder, ecologischer en sociaal rechtvaardiger uitziet, moeten sociale bewegingen alle ruimte krijgen om hun rol op te nemen. Ze moeten burgers kunnen informeren en mobiliseren, protesteren en solidariteit stimuleren, politieke eisen formuleren en het beleid controleren en bekritiseren.

 

Bovendien kan een gezondheidscrisis die globaal is alleen opgelost worden door internationale samenwerking. Daarom roepen we met deze campagne ook de Belgische overheid op om te blijven investeren in internationale solidariteit. Zo kunnen sociale bewegingen wereldwijd hun strijd voor het recht op gezondheid, een sterke publieke gezondheidszorg en sociale rechtvaardigheid voortzetten. Want alleen zij die ervoor strijden kunnen winnen. Het zijn allemaal helden van de zorg. Only fighters win!

Voedsel Anders en de rechtenbenadering

Voedsel Anders is een groeiende beweging voor agro-ecologie. Deze organisatie bestaat uit 25 lidorganisaties, waarbij elke organisatie haar expertise inbrengt. Solidagro ondersteunt het netwerk voornamelijk via het mee organiseren van activiteiten om zo te zorgen voor een bredere agro-ecologische beweging.

Groeiende beweging voor agro-ecologie

Onze voedselvoorziening kampt met een aantal ernstige knelpunten. De intensieve manier waarop we onze landbouw organiseren leidt vaak tot negatieve impact. Voedsel Anders is ervan overtuigd dat een duurzaam landbouw- en voedselsysteem mogelijk is en geeft een positief alternatief voor het huidige destructieve landbouwmodel.

 

Voedsel Anders ondersteunt en verdedigt de transitie naar duurzame landbouw en voeding op een positieve, verbindende manier.

 

Voedsel Anders wil op een sociaal verantwoorde manier de impact van onze voedselproductie op het milieu aanzienlijk verkleinen. Het netwerk schuift zowel wetenschappelijk onderbouwde als praktisch getoetste alternatieven naar voren. Ze kaart knelpunten met een constructief-kritische blik aan en stelt haalbare oplossingen voor.

 

Agro-ecologie

Om te kunnen zorgen voor een radicale verandering binnen ons landbouw- en voedselsysteem, worden bij Voedsel Anders alle dimensies van agro-ecologie tegelijkertijd aangepakt: zowel de ecologische, de socio-culturele, de economische als de politieke dimensie.

Agro-ecologie wordt dus beschouwd als een holistisch, ondeelbaar geheel. Op deze manier draagt agro-ecologie bij tot een oplossing voor de grondoorzaken van de uitdagingen waarmee onze maatschappij vandaag geconfronteerd wordt.

 

Agro-ecologische principes krijgen wereldwijd steeds meer erkenning en worden in praktijk gebracht door boeren in samenwerking met burgers en wetenschappers.

 

De basisprincipes van de rechtenbenadering

Voedsel Anders werkt inherent volgens de basisprincipes van de rechtenbenadering:

 

  • Rechten in plaats van noden

Voedsel Anders stelt de huidige context van het internationaal handels- en landbouwbeleid in vraag. Ze streeft naar een transitie binnen het voedings- en landbouwsysteem en betrekt rechthebbenden zoals boeren en burgers bij hun standpuntbepaling. Op deze manier komt Voedsel Anders op voor de rechten van (kleine) boeren en van de bevolking.  

 

  • De rol van de overheid

Voedsel Anders ziet de overheid als plichtsdrager voor het realiseren van agro-ecologie. De overheid moet via haar beleid zorgen voor de juiste financiële prikkels en tools (bv. verbeterde toegang tot grond) voor boeren, verwerkers en consumenten, zodat zij duurzaam voedsel kunnen produceren én consumeren. Dit geldt zowel voor de Europese beleidsmakers als voor deze in de deelstaten.

 

  • Rechthebbenden als actoren van verandering

Iedereen kan zich aansluiten bij Voedsel Anders: zowel burgers, bedrijven (verwerkers) als organisaties. Op deze manier wordt elke rechthebbende gezien als een krachtige actor van verandering. Mensen kunnen op deze manier zichzelf versterken om hun rechten te vervullen en kunnen zich organiseren binnen een breder netwerk.

 

  • Een goede analyse als basis

Voedsel Anders hecht veel belang aan een grondige analyse over de structurele problemen binnen ons landbouw- en voedselsysteem. Een beleidswerkgroep met deelnemers van verschillende lidorganisaties besteedt in haar denkwerk aandacht aan de schending van rechten voor boeren en burgers en onderzoekt wat nodig is om hierin verandering te brengen.

 

Strategieën van de rechtenbenadering binnen Voedsel Anders

Voedsel Anders gebruikt verschillende strategieën om verandering bij de rechthebbenden en plichtsdragers te bewerkstelligen. Ze focust voornamelijk op beleidswerk en op bewustwording en capaciteitsversterking van producenten en consumenten om zo het draagvlak voor agro-ecologie te versterken.

 

Beleidsbeïnvloeding

Verschillende problemen en uitdagingen binnen het landbouw- en voedselsysteem zijn het gevolg van beleidskeuzes. Een belangrijk onderdeel van het beleid is het creëren van de juiste financiële mechanismen die boeren, werkend volgens agro-ecologische principes, ondersteunen. Een ander wezenlijk onderdeel is het investeren van middelen in onderzoek naar agro-ecologie. Voedsel Anders oefent invloed uit op het beleid zowel via rechtstreekse dialoog als door het opzetten van burgerinitiatieven in samenwerking met boeren.  

 

Capaciteitsversterking

Voedsel Anders versterkt de 25 lidorganisaties die deel uitmaken van deze beweging. Ook burgers, bedrijven en andere organisaties die zich aansluiten bij Voedsel Anders worden versterkt via het organiseren van netwerkmomenten waarbij deelnemende organisaties leren van elkaar, het faciliteren van uitwisseling tussen lidorganisaties rond allerhande topics, het opzetten van debatten en workshops voor het brede publiek en het uitwisselen van inhoudelijke artikels en opiniestukken.

 

Draagvlakversterking

Voedsel Anders richt zich op het creëren van een beweging rond agro-ecologie om het draagvlak ervan te vergroten en te versterken. Dit wordt gerealiseerd door het organiseren van diverse evenementen en het aanbieden van inhoudelijke kennis.

Voedsel Anders wil dus bijdragen tot het verbreden van de transitiebeweging en burgers, bedrijven en organisaties inspireren rond agro-ecologie als concept voor een alternatief en duurzaam voedselsysteem.

 

Meer weten? Lees hier het manifest van Voedsel Anders dat elke partnerorganisatie onderschrijft.

Act for (y)our rights, een concept voor een vormingsweekend in België

Het is door ons samen te mobiliseren dat we voor een echte systeemverandering kunnen zorgen die mens en planeet centraal stelt in plaats van winstbejag. 

Act for (y)our rights is een inspirerende titel voor een vormingsweekend. Overal ter wereld worden mensenrechten nog altijd geschonden. Hoewel essentiële rechten in veel grondwetten over de hele wereld worden erkend, kunnen veel mensen er helaas niet van genieten. Waarom? Het recht op gezondheid, het recht op voedsel of de rechten van het kind worden onder meer bepaald door de omstandigheden waarin we geboren worden, opgroeien, leven, werken en oud worden. Wanneer we die rechten willen garanderen, moeten we in de eerste plaats de verschillende structurele oorzaken aanpakken die aan de basis liggen van mensenrechtenschendingen: slechte arbeidsomstandigheden, sociale netwerken, een onrechtvaardig sociaal-economisch beleid, een onduurzaam landbouwbeleid, ongelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs…

 

Daarvoor hebben we sterke changemakers nodig. De mobilisatie van sociale bewegingen is meer dan noodzakelijk als we onze rechten en die van anderen willen doen gelden.

 

Het is in deze geest dat KIYO, Solidagro en Viva Salud dit vormingsweekend hebben georganiseerd om de kennis en vaardigheden te versterken van individuen en leden van sociale organisaties die zich willen mobiliseren voor verandering.

 

Via getuigenissen over mobiliserende acties in Palestina en België, kennismaking met instrumenten voor mobiliserende acties en campagnes, verwerven de deelnemers een degelijke achtergrondkennis over de mechanismen van sociale onrechtvaardigheid en hoe ze mensenrechten kunnen opeisen in een context waarin de democratische ruimte voor sociale bewegingen en actie stelselmatig krimpt.

 

Het is door ons samen te mobiliseren dat we voor een echte systeemverandering kunnen zorgen die mens en planeet centraal stelt in plaats van winstbejag. 

 

Getuigenis van Staf Vanduffel, deelnemer aan het weekend “Act for (y)our rights” 2019:

“Voordat ik aan deze training deelnam, kende ik Solidagro, Viva Salud en KIYO niet en had ik nog nooit gehoord van “changemakers” of het concept van empowerment. Voor mij was het weekend een echte “informatiebom”. (…) Tijdens de vele workshops van Labo vzw, Tractie en anderen werd veel aandacht besteed aan de persoonlijke inbreng van ideeën en meningen. Tijdens de lezingen leerde ik veel nieuwe en interessante feiten en werd ik me meer bewust van wat het betekent om een mensenrechtenactivist te zijn. Ik heb een beter inzicht gekregen in de manier waarop hulp kan worden geboden en hoe mensen ter plaatse een grote invloed hebben op de verdediging van hun rechten. Het is goed dat er mensen zijn die zich inzetten voor de mensenrechten en niet alleen hun werk doen, maar ook hun passie. Voor mij was dit weekend een zeer informatieve en plezierige ervaring!”

Waarom publieke gezondheidszorg beter is

In een tijd waarin private spelers steeds meer een markt zien in het gezondheidssysteem, is het belangrijk om de publieke gezondheidszorg te verdedigen en promoten. In de paper ‘Waarom publieke gezondheidszorg beter is’ legt Viva Salud uit waarom.

In de paper ‘Waarom publieke gezondheidszorg beter is’ ontdek je:

  • waarom privatisering grotere ongelijkheid veroorzaakt in de toegang tot zorg
  • waarom privatisering vaak duurder is op lange termijn
  • waarom privatisering niet efficiënter is
  • waarom privatisering niet leidt tot beter kwaliteit
  • waarom privatisering leidt tot minder overheidscontrole
  • waarom privatisering leidt tot minder beschikbaarheid van gezondheidswerkers en slechtere arbeidsomstandigheden
  • welk systeem van gezondheidszorg we dan wel willen
  • voorbeelden van succesvolle campagnes van sociale bewegingen

 

> Download de paper 

 

Beter voorkomen dan genezen

Gezondheid is een recht voor iedereen. Alleen een publiek gezondheidssysteem kan zorg voor iedereen garanderen, zonder enig onderscheid. Een privéspeler zal altijd maximale winst zoeken en voorrang geven aan patiënten die de meeste financiële middelen hebben.

 

Gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte. Gezond zijn is een toestand van volkomen welzijn. Om dit te realiseren zijn preventie en gezondheidsvoorlichting cruciaal. Maar dat is niet interessant voor de privésector omdat het voorkomen van ziektes minder winstgevend is dan ze te behandelen.

 

Publieke gezondheidszorg daarentegen, gebaseerd op solidariteit en gefinancierd door het collectief, is in staat om gratis gezondheidszorg te bieden. Door het accent op preventie te leggen, beantwoordt publieke gezondheidszorg aan de noden van de gemeenschap en biedt het een betere kwaliteit, toegankelijk voor iedereen.

 

Gezondheidszorg toegankelijk maken kan echt een belangrijk effect hebben: in Burundi bijvoorbeeld, daalde de sterfte van kinderen jonger dan 5 jaar sinds de invoering van gratis gezondheidszorg voor zwangere vrouwen met 43%.

 

Publieke gezondheidszorg: minder duur en efficiënter

Bovendien is publieke gezondheidszorg minder duur en efficiënter. Omdat een publiek systeem beantwoordt aan echte noden en niet aan commerciële belangen, maakt het een betere gezondheid voor iedereen mogelijk voor minder geld. Hoewel de uitgaven in gezondheidszorg bijna vier keer minder zijn dan die in de Verenigde Staten is de levensverwachting in beide landen min of meer dezelfde.

 

Gezondheid moet een gemeengoed blijven voor iedereen. Daarom ondersteunt Viva Salud sociale bewegingen die strijden voor gezondheid voor iedereen. Ze zijn noodzakelijk om publieke gezondheidszorg mogelijk te maken.

 

Coronavaccins moeten wereldwijd toegankelijk zijn voor iedereen

De ontwikkeling van en toegang tot het coronavaccin is een concreet voorbeeld dat het belang van een sterke publieke gezondheidszorg wereldwijd illustreert. Om de verspreiding van het coronavirus helemaal te stoppen, is het cruciaal dat een vaccin tegen COVID-19 een mondiaal publiek goed wordt. De controle over toegang, prijs, veiligheid en effectiviteit moet in publieke handen liggen zodat het recht op gezondheid voor iedereen gegarandeerd kan worden. Want, zo stelde António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties het: “Geen enkel land is veilig en gezond totdat alle landen veilig en gezond zijn”.    

Daarom namen Zuid-Afrika en India binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) het initiatief om het TRIPS-akkoord tijdelijk op te schorten zodat de Covid-19-vaccins en andere noodzakelijke medische voorzieningen sneller en op een veel grotere schaal ter beschikking kunnen worden gesteld van de hele wereldbevolking. TRIPS biedt een wereldwijde bescherming voor intellectuele eigendomsrechten, zoals patenten, en een mechanisme om overtredingen te bestraffen. Een opschorting van het akkoord maakt het mogelijk dat andere bedrijven dan de ontwikkelaars het vaccin kunnen produceren.

Samen met Viva Salud, WSM, FOS, Dokters van de Wereld, Oxfam-in-België en CNCD-11.11.11  vraagt 11.11.11 dat België en de EU het initiatief steunen en zich tegelijk inzetten voor meer internationale coördinatie van het onderzoek, de ontwikkeling en de verdeling van het vaccin. Lees de oproep.

 

Lees ook de gezamenlijke oproep van Viva Salud en 13 andere ngo’s en sociale bewegingen voor een doortastende internationale samenwerking en solidariteit inzake de toegang tot levensnoodzakelijke vaccins.

Defend the defenders: samen komen we op voor sociale bewegingen

Op 10 december vieren we sinds 1948 elk jaar de ondertekening van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Al sinds zo lang blijven sociale bewegingen en mensenrechtenverdedigers wereldwijd onze basisrechten verdedigen. Maar ze lopen ook wereldwijd gevaar. Daarom organiseren Solidagro en Viva Salud met een brede coalitie van vakbonden en niet-gouvernementele organisaties op 10 december de actie ‘Defend the Defenders’ om sociale bewegingen en mensenrechtenverdedigers te steunen.

Hoewel sociale bewegingen en mensenrechtenverdedigers in sommige landen al lang moeten afrekenen met repressie, verergerde deze tendens tijdens de coronapandemie in 2020. Het geweld tegen vertegenwoordigers van vakbonden, mensenrechtenorganisaties en milieubewegingen nam in heel wat landen toe. Ze zijn er het slachtoffer van intimidatie, pesterijen, valse beschuldigingen, onwettige arrestaties, ontvoeringen en zelfs moord.

 

Mensenrechtenverdedigers onder druk

Bernardo Caal Xol uit Guatemala werd meer dan twee jaar geleden aangehouden in zijn geboortestreek Cobán. In die streek bouwen, onder andere, Spaanse multinationals stuwdammen die het milieu aantasten en het grondgebied verwoesten. Bovendien leiden de multinationals het water om waardoor dorpen met een watertekort kampen. Bernardo organiseerde de lokale inheemse gemeenschap en werd daarom tot 7 jaar en 4 maanden opsluiting veroordeeld.

In het nabijgelegen Honduras betekent de bescherming van het milieu een gevaar voor eigen leven. Honduras is een van de meest dodelijke landen voor milieuactivisten. Volgens Global Witness werden sinds 2010 meer dan 120 activisten vermoord, anderen zitten in de gevangenis. 8 activisten van het dorp Guapinol zitten sinds 2015 in de gevangenis omwille van hun verzet tegen twee mijnbouwbedrijven die de waterbronnen voor duizenden mensen vergiftigen.

Colombia is het gevaarlijkste land ter wereld voor syndicalisten en mensenrechtenactivisten. In oktober werd de 18-jarige vakbondsactivist en mensenrechtenverdediger Jayder Quintana vermoord. Hij was lid van de vakbond Fensuagro. Sinds de ondertekening van het vredesakkoord tussen de Colombiaanse overheid en de FARC in 2016 werden meer dan 1.000 activisten vermoord.

De Filipijnse Zara Alvarez is een gezondheids- en mensenrechtenactiviste. Op 17 augustus 2020 werd Zara op brutale wijze vermoord omwille van haar inzet in haar gemeenschap. Verschillende Belgische ngo’s hebben deze zaak aangekaart bij de Filipijnse ambassadeur. Voorlopig zonder reactie.

Thierry Bodson, de huidige voorzitter van het ABVV werd maandag 23 november samen met zestien vakbondsleden door de correctionele rechtbank van Luik veroordeeld tot voorwaardelijke gevangenisstraffen en boetes van 600 tot 4.800 euro voor ‘kwaadwillige belemmering van het verkeer’. Deze veroordeling is verontrustend, en is geen alleenstaand feit. Twee jaar geleden werd Antwerpse voorzitter van het ABVV Bruno Verlaeckt veroordeeld omwille van een syndicale actie in de haven van Antwerpen. De veroordeling is een gevaarlijk precedent voor iedereen die collectieve actie onderneemt en criminaliseert zo sociale bewegingen.

 

Oproep voor de bescherming van mensenrechtenverdedigers en sociale bewegingen

Met hun actie roepen de organisatoren van Defend the Defenders de Belgische regering op om:

Mensenrechtenverdedigers en sociale bewegingen te beschermen, om te beginnen in België. Syndicalisten worden in België ontslagen of veroordeeld omwille van hun engagement, terwijl COVID-19 net aantoont hoe belangrijk het is om werknemers goed te beschermen. Daarnaast trad de politie bij recente protesten, voor en tijdens de coronapandemie, onnodig hardhandig op. Sociale bewegingen spelen een sleutelrol in de bescherming van werknemers en het bestendigen van mensenrechten.

Het op te nemen voor sociale bewegingen en mensenrechtenverdedigers wereldwijd. We verwijzen hier naar de dramatische mensenrechtensituatie in de Filipijnen, Colombia, Guatemala en Honduras, waar verschillende Belgische ngo’s en sociale bewegingen samenwerken met partnerorganisaties die onder zware druk staan. We vragen u deze ernstige situatie aan te kaarten bij de ambassadeurs van de respectievelijke landen.

Een coherent buitenlands beleid te voeren met betrekking tot de bescherming van mensenrechten. Zo vinden we het onaanvaardbaar dat België en de Europese Unie handelsverdragen afsluiten met landen als Colombia, waar activisten regelmatig worden vermoord, dat ons land handel voert met landen als Saudi-Arabië dat terrorisme financiert of samenwerking met Israëlische defensiebedrijven normaliseert. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de Belgische en Europese medeplichtigheid aan deze mensenrechtenschendingen.

Meer info: https://defendthedefenders2020.wordpress.com/