Strijd tegen voedselonzekerheid, maar eveneens voor rechten

In Burkina Faso is het weinig gebruikelijk om je rechten op te eisen. De partners van Solidagro werken samen met leden van lokale gemeenschapsorganisaties, zodat die zich meer bewust worden van het lokale en nationale beleid en hun rechten kunnen claimen wanneer deze niet worden toegepast.

De niet-evidentie van het recht op voedsel

In Burkina Faso, waar Solidagro samen met zijn partners actief is, zijn de begunstigde landbouwers overtuigd van het belang van agro-ecologische praktijken om voedselonzekerheid en de gevolgen van de klimaatverandering te bestrijden. Toch is het er voor niemand vanzelfsprekend om over het recht op voedsel praten.

Daarom geven de partners van Solidagro niet enkel trainingen in agro-ecologische productietechnieken aan de leden van de basisorganisaties waar ze mee samenwerken. Ze willen hen ook laten begrijpen wat de onderliggende oorzaken zijn van het niet respecteren van hun recht op voedsel.

 

Gemeentelijk beleid dat hen aanbelangt

Om dit aan te pakken wilden de Solidagro-partners de leden van de basisorganisaties informeren over het gemeentelijk beleid dat hen aanbelangt. De partners deelden de sectorale beleidsdocumenten van de ministeries die verantwoordelijk zijn voor plattelandsontwikkeling. Ze organiseerden ook workshops waarin gemeenteambtenaren en technische overheidsdiensten, die verantwoordelijk zijn voor plattelandsontwikkeling, hun structuren voorstelden, evenals de verschillende aan hen toegewezen opdrachten, de uitgevoerde projecten en het nationale beleid dat aan deze projecten ten grondslag ligt.

Door deze informatie begrijpen de leden van de basisorganisaties dat er maatregelen getroffen worden door de overheid en door de gemeentebesturen om de voedselzekerheid te waarborgen, maar dat deze voorzieningen niet steeds worden geïmplementeerd.

Andere workshops waren meer specifiek gericht op de analyse van de uitvoering van gemeentelijke ontwikkelingsplannen. Hierdoor konden leden van de basisorganisaties de plichtsdragers identificeren die verantwoordelijk waren voor het niet realiseren van een aantal van hun rechten, en meer specifiek hun recht op voedsel. Het werd ook duidelijk dat de uitvoering van deze plannen op het vlak  van agro-ecologische maatregelen eerder beperkt is.

De leden van de basisorganisaties hebben sindsdien de overheden aangesproken over deze informatie, die onvoldoende wordt verspreid, en ook over het feit dat hun rechten op vlak van voedselzekerheid niet worden gerespecteerd.

De Landbouworiëntatiewet in Mali, de verantwoordelijken kennen om hen beter te kunnen interpelleren

In Mali hebben de partners van Solidagro vorming gegeven over de wet die het werk van de basisorganisaties regelt, de Landbouworiëntatiewet. Dit heeft het mogelijk gemaakt voor de leden van deze organisaties om in dialoog te treden met degenen die verantwoordelijk zijn voor de hinderpalen die zij ondervinden en om gezamenlijk oplossingen te vinden.

De Landbouworiëntatiewet

In Mali is het recht op voedsel nog helemaal niet gerealiseerd.  Om de fundamentele oorzaken van de realisatie van en het met de voeten treden van dit recht goed te kunnen aanpakken, hebben de partners van Solidagro (GAAS/Mali en ARAFD) ontmoetingsdagen georganiseerd om aan de ene kant bij de leden van de basisorganisaties (BO) de Landbouworiëntatiewet (LOW) bekend te maken en anderzijds om de hinderpalen vast te stellen die een goede uitvoering van deze wet bemoeilijken.

De LOW is een politiek referentiedocument en beschrijft de strategie op lange termijn van het land wat betreft de landbouw.  De doelstellingen zijn o.a. de economische en sociale promotie van de landbouwbevolking, de voedselsoevereiniteit van het land en de vermindering van de armoede in de landbouwregio’s.  De leden van de BO’s hebben, via de vorming over deze wet, begrepen dat dit kader hen toelaat erkend te worden als wettelijke gesprekspartners van de staat, en dat dit ook een mogelijkheid is om de landbouwpolitiek te volgen en te evalueren.  Maar dit delen van de verantwoordelijkheid werd onvoldoende ondersteund door de staat.

 

Verantwoordelijke wettelijke titularissen

De uitwisselings- en ontmoetingsdagen in verband met deze wet zijn de springplank geweest om de oorzaken te onderzoeken waarom de wet niet toegepast wordt.  De verantwoordelijkheid van de wettelijke titularissen wat betreft het niet respecteren van het betrekken van de landbouw BO’s en van het recht op voedsel van de gemeenschappen, werd vastgesteld.  Acties om te pleiten om dit wel toe te passen werden vervolgens opgestart door de rechthebbenden ten aanzien van de lokale autoriteiten en de lokale technische diensten, die werden geïdentificeerd als de eerste wettelijke titularissen, verantwoordelijk voor het niet toepassen van de LOW.

 

Overlegkaders

Als gevolg van dit pleidooi werden daarna overlegmomenten georganiseerd tussen de lokale autoriteiten, de gedeconcentreerde technische diensten en de BO’s.  Deze overlegrondes hebben de BO’s  toegelaten hun huidige werkzaamheden te tonen, een overzicht te geven van de ondervonden moeilijkheden en te preciseren wat van de staat en de lokale besturen wordt verwacht om deze problemen op te lossen.  De partners zelf hebben de installatie van de nodige instrumenten voor de LOW erdoor geduwd, hetgeen de staat niet had gedaan.

 

BO’s en netwerken

Om bij te dragen aan het verbeteren van de mogelijkheden van de rechthebbenden om hun rechten te kennen, om in staat te zijn deze op te eisen en ze gerealiseerd te zien, hebben de Malinese partners ontmoetingen georganiseerd tussen de BO’s over het werken in netwerken.  BO’s waarmee Solidagro werkt, zijn op deze manier deel gaan uitmaken van verschillende bestaande netwerken en/of hebben zich gegroepeerd in producentenverenigingen.

Werken aan de inclusie van vrouwen in de landbouwwereld in Mali

De partners van Solidagro in Mali willen, teneinde de inclusie van vrouwen te verwezenlijken, de pariteit van mannen en vrouwen op alle manieren en op alle niveaus stimuleren. Fatouma brengt een getuigenis van de gevolgen van deze acties op het leven van haar familie en haar gemeenschap.

Ik heet Fatouma en ik woon in een klein dorp in Mali. Ik ben 42 jaar, getrouwd en moeder van 7 kinderen. Ik woon in een polygame familie. Ik ben lid van de basisorganisatie (BOe) van Molibémo.

Dankzij de acties die werden gevoerd door de partners van Solidagro, heb ik begrepen dat het nodig is deel uit te maken van een organisatie om zich te kunnen ontplooien, en dat het nodig is dat er een permanente dialoog is tussen de man en de vrouw om het welzijn van het huishouden te verzekeren. Ik ben me er nu ook van bewust dat er een landbouwpolitiek is in Mali, hoe deze werkt en op welke domeinen deze kan worden toegepast.

Sinds de opstart van dit project, heeft er zich een aanzienlijke verandering voltrokken in mijn eigen leven en in het leven van de gemeenschap in het algemeen. Dankzij een verlichting van mijn huishoudelijke taken, kan ik actiever deelnemen aan de debatten over de problemen die we ondervinden en de maatschappelijke projecten die ons aanbelangen.

 

De partners van Solidagro in Mali leggen de klemtoon op de verbetering van de situatie van de vrouwen door positieve acties die de pariteit tussen mannen en vrouwen stimuleren op alle niveaus en op een inclusieve wijze. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de deelname van vrouwen aan de activiteiten (aanpassing van de tijdstippen), en aan de debatten (iedereen aan het woord laten), maar ook aan het feit dat de vrouwen een gelijke toegang zouden hebben tot de voorziene steun en tot de opbrengsten van de projecten van de partners van Solidagro. De opleidingen die worden gegeven aan de vrouwen op het vlak van gender, het leiderschap door vrouwen, het pleidooi en de verschillende sensibiliseringsacties gericht op de eigenaars van gronden, hebben de vrouwen toegelaten om niet alleen toegang te hebben tot de gronden, maar hebben ook hun zelfvertrouwen doen toenemen, hun vertegenwoordiging in de beheerscomités en de instanties die beslissingen nemen verbeterd, en hebben ook hun vaardigheid verhoogd om met de mannen te onderhandelen.

Het vraagstuk van de toegang van vrouwen tot grond werd door de twee Malinese partners bij de eigenaars van de gronden in hun werkingszone aangekaart. Het pleidooi heeft ertoe geleid dat vrouwen gronden in bruikleen krijgen voor teelten onder regenval en voor de groenteteelt. Gemeentebesturen zelf hebben zich geëngageerd om gronden af te staan aan vrouwen.

Sterkere campagnes dankzij het Comité voor coördinatie van campagnes in de Filipijnen

Het Comité voor Coördinatie van Campagnes (CCC) is samengesteld uit de leden van de 3 Belgische organisaties Viva Salud, KIYO en Solidagro, die actief zijn in hetzelfde programma in de Filippijnen. De CCC heeft tot doel het succes van op rechten gebaseerde campagnes te verzekeren. Het bestaat uit leden van de partners en 2 vertegenwoordigers per Belgische organisatie. Het functioneert als een losse groep die de uitdaging aangaat om de gemeenschappelijke plannen en activiteiten van de campagnes van de partners te coördineren. De belangrijkste taak van de CCC is om de implementatie van de gemeenschappelijke campagnes over recht op gezondheid, recht op voedsel en kinderrechten te vergemakkelijken.

De partners hebben ieder hun eigen expertise en verschillende niveaus van capaciteiten en bekwaamheden wat betreft de rechtencampagne, de verdediging en het managen van de campagne. Sommige van hen werken al samen, meer bepaald om de verdediging van de campagnes en de mobilisatie van de massa op te zetten. Maar dit gebeurt niet systematisch en betrekt niet altijd alle relevante actoren.  Het maximaliseren en complementair maken van de capaciteiten van de partners, met het oog op hun gemeenschappelijk doel, zou nochtans de resultaten en de impact van hun werk aanzienlijk verhogen.

 

Het CCC maakte een goede samenwerking doorheen de campagnes mogelijk. De samenwerking tussen sommige partners bestond al voor het opzetten van het CCC, maar dankzij het CCC werd systematisering en institutionalisering van de onderlinge banden en de samenwerking mogelijk. Hierdoor nam ook de communicatie tussen de partners toe wat betreft gevoelige onderwerpen op het vlak van rechten en politieke/sociale prioriteiten. Dit verbeterde de mogelijkheden om te reageren wanneer de context verandert of er onverwachte bedreigingen of schendingen optreden. Het CCC is een losse groep waarin elke partner een gelijkwaardige positie heeft. Het doel van deze groep is om prioriteiten en strategieën te bespreken naar de verdediging toe en het opzetten van de campagnes gevoerd door de partners te verbeteren. Als onderdeel van het programma verschaft het CCC een forum voor discussie, gericht op het uitwisselen van informatie, gedachten en contextanalyses, terwijl de budgetten van de partners en het monitoren van bepaalde zaken buiten beschouwing blijven.

 

Het CCC kan de communicatie en het wederzijds begrip tussen partners met verschillende achtergronden, die zaken op een andere manier benaderen, verbeteren, vooral tussen nationale en regionale/lokale organisaties. Het CCC vereist het actief engagement van alle partners ten aanzien van specifieke en/of gedeelde uitdagingen en onderwerpen. Het coördineren van de partners is van uitzonderlijk belang voor het succes van het werk van de partners, en de CCC kan hierin een rol spelen en hieraan bijdragen.

 

Bepaalde opmerkingen/studies kunnen worden behandeld door het CCC, of door hen in opdracht worden gegeven aan externe instanties of experten. Vooral de institutionele analyse van sommige sociale zaken of de wettelijkheid ervan, het op punt stellen van een bepaalde wijze van handelen en de verdediging van sommige opportuniteiten of uitdagingen. Deze kunnen bijdragen aan de verbetering van de onderlinge verstandhouding tussen organisaties van de burgermaatschappij en de lokale of nationale overheid. Op die manier de kansen verhogen tot het uitwisselen van informatie en het welslagen van onderhandelingen. Betere analyse van de institutionele en wettelijke mogelijkheden zou er ook toe bijdragen om de overheidsinstanties meer gericht te benaderen, en vooral deze instanties die op dit moment niet gevat worden door de maatschappelijke organisaties.

Filipijnse gemeenschappen in actie tegen klimaatverandering

Climate Change Network for Community-Based Initiatives (CCNCI) is een consortium van ngo’s die actief zijn in verschillende disciplines en sectoren. Na Typhoon Haiyan in 2013 besloten deze organisaties om een netwerk op te bouwen dat oplossingen voor klimaatverandering probeert te formuleren. Solidagro en Viva Salud werken samen met dit Filipijnse netwerk in de strijd voor het recht op gezondheid en voedsel.

CCNCI betrekt de meest kwetsbare groepen in de samenleving bij de strijd tegen klimaatverandering omdat het een mensenrechtenkwestie is die iedereen aangaat. Om dat te doen gebruiken ze de ART-methode, een visueel leerproces dat de oorzaken van klimaatverandering en de verantwoordelijken zichtbaar maakt. De methode helpt bij het creëren van oplossingen voor aanpassing en meer veerkracht.

 

In deze video hoor je Michael en Angelica, twee jongeren uit de inheemse Lumad-gemeenschap in het zuidelijke eiland Mindanao, die vertellen wat ze opstaken uit de workshops met CCNCI en wat dit voor hen veranderde.

Onderwijs over respect voor mens en planeet

ALCADEV, Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Development, is een partner van Solidagro in de Filipijnen. Deze school voor Lumad-jongeren (inheemse volkeren op het eiland Mindanao) werkt elke dag aan een betere toekomst voor de jongeren en hun gemeenschappen. Een toekomst waarin hun rechten gerespecteerd worden en hun landbouwgrond beschermd wordt. Een toekomst met agro-ecologie als leidraad. Ze willen een mensgerichte ontwikkeling bevorderen in de omgeving rond de school waar Lumad gemeenschappen gelegen zijn. De inheemse Lumad bevolking woont in Mindanao, in het zuiden van de Filipijnen. ALCADEV leert Lumad leerlingen landbouwtechnieken die zij kunnen toepassen in hun gemeenschappen. Het project maakt ook deel uit van de schoolcampagne tegen de grote hoeveelheid junkfood dat er in de winkels verkrijgbaar is. Bekijk in de video wat ze doen en waar ze voor staan!

Voedselzekerheid en onderwijs in de Filipijnen

MISFI, Mindanao Interfaith Services Foundation, is een partner van Solidagro. Zij staan voor onderwijs, voedselzekerheid, recht op land, agro-ecologie, duurzame landbouw, klimaatverandering… en werken vooral in gebieden met veel Lumad bevolking*. Geniet van enkele prachtige beelden en ontdek meer informatie over hen in dit filmpje!

*Lumad = verzamelbegrip voor inheemse volkeren in het eiland Mindanao in de Filipijnen

CDPC, of het versterken van basisorganisaties in de Cordillera in de Filipijnen

Solidagro’s partner Center for Development Programs in the Cordillera – CDPC, werkt in de Filipijnse Cordillera-regio. Zij bieden een uitgebreid ontwikkelingsplan en service aan de Cordillera gemeenschappen. CDPC steunt een concept van voedselsoevereiniteit dat een mensenrechtenbenadering van de voedselcrisis benadrukt. Een voedselproductie die lokaal wordt geproduceerd, duurzaam geproduceerd, cultureel geschikt en democratisch gecontroleerd, dat is wat CDPC promoot.

De Netwerk Agroecology X in de Filipijnen voor de toekomst van de voedselsystemen

Agroecology X (AEX) is een gemeenschap/netwerk van organisaties, associaties, duurzame landbouwers en advocaten, sociale ondernemers, consumenten en vele anderen die geloven in agroecologie en dit ook beoefenen. Het netwerk benadrukt de noodzaak om de huidige situatie en de toekomst van de voedselsystemen van het land te bespreken. Dit omdat de honger op nationaal vlak toeneemt als gevolg van de verlengde lockdowns. Het is een platform voor de uitwisseling van kennis, ervaringen, overwinningen en solidariteit.

Het begon in december 2019 toen Solidagro een agroecologiebeurs organiseerde samen met zijn partners in de Filipijnen.  Agroecology X is een spin-off hiervan. AEX organiseert een top die parallel loopt met de VN Food System Summit in 2021, om de publieke bewustwording te stimuleren en de algemene agroecologie en voedselsoevereiniteit te ondersteunen.

De Summit zal de wereld bewust maken van het feit dat we allemaal moeten samenwerken om de wijze waarop de wereld voedsel produceert, consumeert en erover denkt, te veranderen. Het is een top voor iedereen en voor mensen van overal – een top van de mensen. Het is ook een top die oplossingen moet aanreiken waarbij van iedereen wordt verwacht dat actie wordt ondernomen om het wereldvoedselsysteem te veranderen.

Geleid door de 5 Actiewegen, zal de Summit de belangrijkste spelers samenbrengen uit de wereld van de wetenschap, de economie, de politiek, de gezondheidszorg en de universiteiten, evenals de boeren, inheemse volkeren, jeugdorganisaties, consumentengroepen, leefmilieu activisten en andere belangrijke betrekken.  Voor, gedurende en na de Summit zullen deze deelnemers samenkomen om tastbare en positieve veranderingen van het wereldvoedselsysteem aan te brengen en te bespreken. (bron : https://www.un.org/en/food-systems-summit/about).

 

AEX heeft kritiek op de VN Food System Summit omdat die zich laat leiden door rechtspersoonlijkheden. Dit nadat de VN de organisaties van de burgermaatschappij opzij zette ten gunste van organisaties met rechtspersoonlijkheid. Zoals het Wereld Economisch Forum, een internationale organisatie van grote ondernemingen. AEX heeft twee bezorgdheden: de aanduiding van het Wereld Economisch Forum, dat de economische reuzen vertegenwoordigt als een strategische partner van de VN bij het organiseren van deze top; en de aanstelling van Dr. Agnès Kalibata, de voorzitster van de Alliantie voor een Groene Revolutie in Afrika. Dat is een groep die wordt gesponsord door de Gates Foundation. Maatschappelijke organisaties zijn bezorgd dat met deze twee instanties aan het roer, de top slechts een instrument zal zijn om de belangen van de grote ondernemingen verder te vrijwaren. Dit zal ten koste zijn van onze boeren, inheemse volkeren en de planeet. Dat zou een ramp zijn voor de voedselsoevereiniteit en de biodiversiteit.

Voedselverdedigers van AEX organiseerden een voedselbeurs onder de naam Salu-Salo. De naam komt van het Filipijnse gebruik om samen te komen voor het eten en zo de effectieve en gepaste plaatselijke voedselsystemen te vieren.